دوره 9، شماره 3 - ( 12-1402 )
جلد 9 شماره 3 صفحات 277-264 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Modares M, Azizi F. The effect of family-centered and individual-centered Empowerment Program on Sleep Quality and Mental Health of prim parous women: A clinical trial study. SJNMP 2024; 9 (3) :264-277
URL: http://sjnmp.muk.ac.ir/article-1-586-fa.html
URL: http://sjnmp.muk.ac.ir/article-1-586-fa.html
مدرس مریم، عزیزی فرحناز. تأثیر اجرای برنامه‌ی توانمندسازی فرد محور و خانواده محور بر کیفیت خواب و سلامت روان زنان نخست زا: مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی. فصلنامه پرستاری، مامایی و پیراپزشکی. 1402; 9 (3) :264-277
مریم مدرس1 
، فرحناز عزیزی* 2
، فرحناز عزیزی* 2
1- گروه آموزشی مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
2- گروه مامایی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران ، Farahnaz.Azizi@iau.ac.ir
2- گروه مامایی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران ، Farahnaz.Azizi@iau.ac.ir
چکیده: (209 مشاهده)
زمینه و هدف: برای حفظ و ارتقای سلامت روان و کیفیت خواب در دوره پس از زایمان، توانمندسازی مادران با الگوی متناسب ضرورت دارد. مطالعه حاضر باهدف تعیین و مقایسه تاثیر اجرای برنامه‌ی توانمندسازی خانواده محور و فردمحور بر کیفیت خواب و سلامت روان زنان نخست زا در دوره‌ی پس از زایمان انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده بود که درفاصله اواخر سال 98 تا خرداد 99 انجام شد. پس از نمونه‌گیری به روش در دسترس 86 آزمودنی به صورت تصادفی ساده به دو گروه خانواده محور و فرد محور تخصیص یافتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه عوامل فردی-محیطی موثر بر خستگی و خواب، پرسشنامه کیفیت خواب پترزبورگ و پرسشنامه سلامت عمومی کلدبرگ بود. درگروه خانواده محوربرنامه توانمندسازی بر اساس مراحل چهارگانه این الگو شامل تهدید درک شده، ارتقا خود کارآمدی، خودباوری و ارزشیابی اجزاء سطح کیفیت زندگی برای مادران نخست زا در دوره پس از زایمان، به همراه شیرخوار و همسرشان اجرا شد و در گروه فردمحور به تنهایی روی این مادران اجرا شد. در3 مرحله قبل، بلافاصله و یک ماه پس از مداخله پرسشنامه‌های کیفیت خواب و سلامت روان توسط واحدهای پژوهش تکمیل گردید. در نهایت داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS-21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد نمره کیفیت خواب و امتیاز سلامت روان زنان نخست زا پس از زایمان در دو گروه توانمندسازی خانواده محور و فردمحور قبل و بلافاصله بعد از مداخله تفاوت معنادار آماری نداشتند(P>0/05) ولی یک ماه بعد از مداخله در گروه خانواده محور هر دو متغیر پژوهش به طور معناداری بهبود پیدا کرده بود(P<0/05).
نتیجه‌گیری: توانمندسازی زنان نخست زا پس از زایمان با الگوهای خانواده محور و فردمحور به بهبود کیفیت خواب و سلامت روان زنان منجر می‌شود و توانمندسازی با حمایت خانواده نقش موثرتری دارد. لذا باید اجرای برنامه‌های توانمندسازی به همراه همسر و افراد کلیدی خانواده از دوران بارداری شروع و در مراقبت‌های بعد از زایمان ادامه داده شود.
مواد و روش‌ها: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده بود که درفاصله اواخر سال 98 تا خرداد 99 انجام شد. پس از نمونه‌گیری به روش در دسترس 86 آزمودنی به صورت تصادفی ساده به دو گروه خانواده محور و فرد محور تخصیص یافتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه عوامل فردی-محیطی موثر بر خستگی و خواب، پرسشنامه کیفیت خواب پترزبورگ و پرسشنامه سلامت عمومی کلدبرگ بود. درگروه خانواده محوربرنامه توانمندسازی بر اساس مراحل چهارگانه این الگو شامل تهدید درک شده، ارتقا خود کارآمدی، خودباوری و ارزشیابی اجزاء سطح کیفیت زندگی برای مادران نخست زا در دوره پس از زایمان، به همراه شیرخوار و همسرشان اجرا شد و در گروه فردمحور به تنهایی روی این مادران اجرا شد. در3 مرحله قبل، بلافاصله و یک ماه پس از مداخله پرسشنامه‌های کیفیت خواب و سلامت روان توسط واحدهای پژوهش تکمیل گردید. در نهایت داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS-21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد نمره کیفیت خواب و امتیاز سلامت روان زنان نخست زا پس از زایمان در دو گروه توانمندسازی خانواده محور و فردمحور قبل و بلافاصله بعد از مداخله تفاوت معنادار آماری نداشتند(P>0/05) ولی یک ماه بعد از مداخله در گروه خانواده محور هر دو متغیر پژوهش به طور معناداری بهبود پیدا کرده بود(P<0/05).
نتیجه‌گیری: توانمندسازی زنان نخست زا پس از زایمان با الگوهای خانواده محور و فردمحور به بهبود کیفیت خواب و سلامت روان زنان منجر می‌شود و توانمندسازی با حمایت خانواده نقش موثرتری دارد. لذا باید اجرای برنامه‌های توانمندسازی به همراه همسر و افراد کلیدی خانواده از دوران بارداری شروع و در مراقبت‌های بعد از زایمان ادامه داده شود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1402/10/8 | ویرایش نهایی: 1402/12/27 | پذیرش: 1402/12/10 | انتشار: 1402/12/10 | انتشار الکترونیک: 1402/12/10
دریافت: 1402/10/8 | ویرایش نهایی: 1402/12/27 | پذیرش: 1402/12/10 | انتشار: 1402/12/10 | انتشار الکترونیک: 1402/12/10
فهرست منابع
1. Conrad P, Adams C. The effects of clinical aromatherapy for anxiety and depression in the high-risk postpartum woman-a pilot study. Complement Ther Clin Pract. 2012; 18(3):164-8. [DOI:10.1016/j.ctcp.2012.05.002]
2. Dennis CL, Fung K, Grigoriadis S, et al. Traditional postpartum practices and rituals: a qualitative systematic review. Womens Health (Lond). 2007; 3:487. [DOI:10.2217/17455057.3.4.487]
3. Babaei Hatkehlouei M, Ghorbanpour A, Ehsani H, Khademloo M. The effect of maternal periodontal disease on pregnancy outcomes: A systematic review. Clin Exc 2018; 8 (1) :11-12. [Persian]
4. Li CY, Chen SC, Li CY, Gau ML, Huang CM. Randomized controlled trial of the effectiveness of using foot reflexology to improve quality of sleep amongst Taiwanese postpartum women. Midwifery. 2011; 27(2):181-6. [DOI:10.1016/j.midw.2009.04.005]
5. Okun M, Mancuso R, Hobel C, Schetter C. Poor sleep quality increases symptoms of depression and anxiety in postpartum women. Journal of behavioral medicine. 2018; 41: 703-10. [DOI:10.1007/s10865-018-9950-7]
6. Ghodsbin F, Yazdani K, Jahanbin I, Keshavarzi S. The Effect of Education on Health-Promoting Behaviors at the First Six Weeks Post-delivery on the Quality of Life of Primiparous Women. Armaghan Danesh. 2012; 17(4):279-88. [Persian]
7. Jabari Z, Hashemi H. Effectiveness of cognitive-behavioral stress management techniques on stress anxiety and depression in pregnant women. J Health Syst Facts. 2011;8(7):1341-7. [Persian]
8. Filtness AJ, MacKenzie J, Armstrong K. Longitudinal change in sleep and daytime sleepiness in postpartum women. PloS one. 2014;9(7):e103513. [DOI:10.1371/journal.pone.0103513]
9. Ghasab SM, Raeesi DZ, Alidoosti M, Raee M, Del Aram MA, Mirmohammad AM, et al. Comparison of maternal sleep quality in postpartum period between vaginal delivery and cesarean section. J Res Dev Nurs Mildwifery. 2013; 10(1):69-76.
10. Bhati S, Richards KA. Systematic review of the relationship between postpartum sleep disturbance and postpartum depression. JOGNN. 2015; 44(3):350-7. [DOI:10.1111/1552-6909.12562]
11. Hiscock H, Bayer J, Gold L, Hampton A, Ukoumunne O, Wake M. Improving infant sleep and maternal mental health: a cluster randomized trial. Arch Dis Child. 2007; 92:952-8. [DOI:10.1136/adc.2006.099812]
12. Zanoozi A, Azadeh P, Parsaee S, Sosan B. Maternal and Child Health with a Reproductive Health Approach. 5th ed. Tehran: Goleban Publications; 2017.p.95. [Persian]
13. Aksu A & Vefikulucay Yilmaz D. The relationship of postpartum sleep quality and breastfeeding self‐efficacy of Turkish mothers. Scandinavian journal of caring sciences. 2019; 33(4): 833-39. [DOI:10.1111/scs.12679]
14. Matenchuk B.A & Davenport M.H. The influence of sleep quality on weight retention in the postpartum period. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism. 2021; 46(1): 77-85. [DOI:10.1139/apnm-2019-0896]
15. Robichaud KP. The effects of an exercise intervention on the psychological well-being of postpartum women[Dissertation]: Middle Tennessee State University;2008.
16. Ko YL, Lee HJ. Randomized controlled trial of the effectiveness of using back massage to improve sleep quality among Taiwanese insomnia postpartum women. Midwifery. 2014; 30(1):60-4. [DOI:10.1016/j.midw.2012.11.005]
17. Cunningham FG, Williams JW. Williams obstetrics. 24 th ed. New York: McGraw Hill; 2014:p.808.
18. Bhati S, Richards KA. Systematic review of the relationship between postpartum sleep disturbance and postpartum depression. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing. 2015; 44:350-7. [DOI:10.1111/1552-6909.12562]
19. Ghafoorie M, Janmohammadi S, Nariman S, Haghani H, Kabir K. The Study of Maternal Perception of Preterm Infants and Some Related Factors in Selected Hospitals of Iran University of Medical Sciences. Alborz University Medical Journal. 2015;4(2):116-23. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.aums.4.2.116]
20. Sandall J. Midwife-led versus other models of care for childbearing women: implications of findings from a Cochrane meta-analysis. Evidence-Based Midwifery. 2008;6(4):111-12.
21. Falivene MA, Orden AB. Maternal behavioral factors influencing postpartum weight retention. Clinical and metabolic implications. Revista Brasileira de Saúde Materno Infantil. 2017;17(2):251-9. [DOI:10.1590/1806-93042017000200003]
22. Gunderson EP, Rifas-Shiman SL, Oken E, RichEdwards JW, Kleinman KP, Taveras EM, et al. Association of fewer hours of sleep at 6 months postpartum with substantial weight retention at 1 year postpartum. American journal of epidemiology. 2008; 167(2):178-87. [DOI:10.1093/aje/kwm298]
23. Ross LE, Murray BJ, Steiner M. Sleep and perinatal mood disorders: a critical review. Journal of Psychiatry and Neuroscience. 2005;30(4):247.
24. Signal TL, Gander PH, Sangalli MR, Travier N, Fireston RT, Tuoph JF. Sleep duration and quality in healthy nulliparous and multiparous women across pregnancy and post‐partum. Australian and NewZealand journal of obstetrics and gynaecology. 2007;47(1):16-22. DOI: 10.1111/j.1479-828X.2006. 00672.x. [DOI:10.1111/j.1479-828X.2006.00672.x]
25. Brand S, Gerber M, Beck J, Hatzinger M, Pühse U & Holsboer-Trachsler E. High exercise levels are related to favorable sleep patterns and psychological functioning in adolescents: a comparison of athletes and controls. Journal of adolescent health. 2011; 46(2): 133-41. [DOI:10.1016/j.jadohealth.2009.06.018]
26. Smith MP. Postnatal concerns of mothers: an update. Midwifery. 1989; 5(4):182-128. [DOI:10.1016/S0266-6138(89)80005-1]
27. Hung CH. Correlates of first-time mothers' postpartum stress. Kaohsiung J Med Sci. 2006; 22(10): 500-507. [DOI:10.1016/S1607-551X(09)70344-4]
28. Meetoo D and Gopaul H. Empowerment: giving power to people with diabetes. Journal of Diabetes Nursing. 2005; 9(1): 28-32.
29. Ghanbari Hashemabadi BA, Garavand H, Dehghani Neyshaboori M. Goals Prioritization, Mental Health and Irrational Beliefs of the Students. Applied Psychological Research Quarterly. 2014; 5(3): 39-53. [Persian]
30. Tol A, Alhani F, Shojaeazadeh D, Sharifirad G, Moazam N. Empowerment Approach to Promote Quality of Life and Self-Management among Type 2 Diabetic Patients. Journal Educ Health Promot. 2015; 26(4): 157-68. [Persian] [DOI:10.4103/2277-9531.154022]
31. Davis C, Sloan M & Tang C. Role occupancy, quality, and psychological distress among Caucasian and African American women. Affilia. 2011; 26(1): 72-82. [DOI:10.1177/0886109910392535]
32. Roshan S, Navipor H & Alhani F. quality of life of mothers having teenagers with iron deficiency anemia. Journal of Nursing Education. 2014; 3(2 (8)): 27-40. [Persian]
33. Vahedian-Azimi A, Alhani F, Goharimogaddam K, Madani S.J, Naderi A & Hajiesmaeili M. Effect of family-centered empowerment model on the quality of life in patients with myocardial infarction: A clinical trial study. Journal of Nursing Education. 2015; 4(1): 8-22. [Persian]
34. Teymouri F, Alhani F, & Kazemnejad A. The effect of family empowerment model on quality of life of parents of children with asthma. Avicenna Journal of Nursing and Midwifery Care. 2014; 22(3): 5-14. [Persian]
35. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=240021
36. Kohan H, Heydari A, Keshvari M, Mahdikhani M, Dowlatabadi E & Aminaei T. Enhancing breastfeeding self-efficacy in primiparous women: The impact of family-based education and support. Journal of Basic and Clinical Research in Medicine. 2020; 24(4): 51-58.
37. Yousefi Farhad K, Kallehr M, Asghari R, Nouri B, Valaei S. The effect of family empowerment model on the level of fatigue in patients undergoing chemotherapy. Nursing and Midwifery Journal. 2022; 20(7):589-600. [Persian] [DOI:10.52547/unmf.20.7.589]
38. Hoseinpour S, Borimnejad L, Rasooli M, Hardani A K, Alhani F. The Effect of Implementing a Family-centered Empowerment Model on the Quality of Life of Parents of Premature Infants Admitted to a Neonatal Intensive Care Unit. IJN. 2022; 34(134):2-17. [Persian] [DOI:10.32598/ijn.34.6.1]
39. Modarres M, Abunasri M, Alhani F, Ebrahimi E. The Effectiveness of Implementing Family-Centered Empowerment Model on Irrational Thoughts of Iranian Infertile Women: A Randomized Clinical Trial. J Caring Sci. 2022;11(4):224-31. doi: 10.34172/jcs.2022.22. [DOI:10.34172/jcs.2022.22]
40. Liu CH, Chao YH, Huang CM, Wei FC, Chien LY. Effectiveness of applying empowerment strategies when establishing a support group for parents of preterm infants. Journal of clinical nursing. 2010; 19(11-12):1729-37.
https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2009.03082.x [DOI:10.1111/j.1365-2702.2009.03082.x.]
41. Mardasi T, Tajik N, Najjar M & Haghighizadeh H. The effect of foot massage on postpartum sleep disorders in mothers. Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility. 2013; 16(73): 19-28. [Persian]
42. Kashavarzafshar M, Amini K, Imani A, Minakhaniazad M, Hamidi L, Mohammadi P, Doviran L & Pourrahimi A. Assessment of mental health and its relationship with some background variables in nurses working in educational hospitals in Zanjan city. Zanko Medical Sciences Journal. 2018; 19(60): 22-30.
43. Buysse DJ, Reynolds CF, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res. 1989; 28(2): 193-213.
https://doi.org/10.1016/0165-1781(89)90047-4 [DOI:10.1016/0165-1781(89)90047-4.]
44. Hoseinabadi R, Nourozi K, Pouresmail Z, Karimlu M, Maddah Sadat SB, Cheraghi MA. The effect of acupressure on quality of sleep in Iranian elderly nursing home residents. Complement Ther Clin Pract. 2010; 16(2): 81-5.
https://doi.org/10.1016/j.ctcp.2009.07.003 [DOI:10.1016/j.ctcp.2009.07.003.]
45. Taghribi Z, Sharifi S, Suki Z. Psychometric properties of the Persian version of the 12-item General Health Questionnaire with scoring method C-GHQ in women. Preventive Care In Nursing and Midwifery Journal. 2014; 4(2): 66-80. [Persian]
46. Taheri P, Khodabakhshi H, Hoorieh A, Etemad K & Mohammadi M. The effect of sleep hygiene education on sleep quality and general health in elderly women with sleep disorders in Birjand city in 2016. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2019; 14(2): 248-259. http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-1397-en.html. [Persian]
47. Wu J, Einerson B, Shaw J.M, Nygaard I.E, Sheng X, Wolpern A & Egger M.J. Association between sleep quality and physical activity in postpartum women. Sleep health. 2019; 5(6): 598-605.
https://doi.org/10.1016/j.sleh.2019.07.008 [DOI:10.1016/j.sleh.2019.07.008.]
48. Uludağ E & Öztürk S. The Effect Of Partner Support On Self-Efficiency In Breastfeeding In The Early Postpartum Period. The American Journal of Family Therapy. 2020; 48(2): 211-219.
https://doi.org/10.1080/01926187.2019.1697973 [DOI:10.1080/01926187.2019.1697973.]
49. Bhusal B.R & Bhandari N. Identifying the factors associated with depressive symptoms among postpartum mothers in Kathmandu, Nepal. International journal of nursing sciences. 2018: 5(3): 268-274. [DOI:10.1016/j.ijnss.2018.04.011]
50. Thitipitchayanant K, Somrongthong R, Kumar R & Kanchanakharn N. Effectiveness of self-empowerment-affirmation-relaxation (Self-EAR) program for postpartum blues mothers: A randomize controlled trial. Pakistan journal of medical sciences. 2018; 34(6): 1488. doi: 10.12669/pjms.346.15986. [DOI:10.12669/pjms.346.15986]
51. Yeh Y.C, St John W, Chuang Y.H & Huang Y.P. The care needs of postpartum women taking their first time of doing the month: a qualitative study. Contemporary nurse. 2017; 53(5): 576-88.
https://doi.org/10.1080/10376178.2017.1389615 [DOI:10.1080/10376178.2017.1389615.]
52. Khalili A, & Mohammadi S.Y. The effect of relaxation technique training on general health and anxiety in pregnant women during labor. Proceedings of the 6th Congress of the Iranian Psychological Association, Contemporary Psychology. 2017; 12(1): 1523-26.
53. Slavin V, Gamble J, Creedy D.K, Fenwick J & Pallant J. Measuring physical and mental health during pregnancy and postpartum in an Australian childbearing population-validation of the PROMIS Global Short Form. BMC pregnancy and childbirth. 2019; 19(1): 1-19.
https://doi.org/10.1186/s12884-019-2546-6 [DOI:10.1186/s12884-019-2546-6.]
54. Norton P.J, Mosley M, McBride D.G & Garikapaty V. Factors in Accessing Routine Health Care: Mental Health and Postpartum Mothers. Missouri medicine. 2019; 116(4): 325.
55. Sanaati F, Mohammad-Alizadeh S, Mirghafourvand M, Alizadeh Sharjabadi F & Galeshi M. The effect of education on pregnant women and their husbands on health-promoting behaviors during pregnancy and postpartum. Journal of Babol University of Medical Sciences. 2018; 20(5): 38-47. [Persian]
56. MoghaddamTabrizi F & Nournezhad H. Investigating the Effect of Counseling Based on Family Support on Mother-Child Bonding at 4-6 Weeks of Postpartum in Primiparous Women: A Randomized Clinical Trial. International Journal of Pediatrics. 2018; 6(9): 8261-73.
57. Mehran N, Hajian S, Simbar M & Majd H.A. Spouse's participation in perinatal care: a qualitative study. BMC Pregnancy and Childbirth. 2020; 20(1):1-13. [DOI:10.1186/s12884-020-03111-7.]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
